SEZ માટે નવો કાયદો – વાણિજ્ય મંત્રાલયે સ્પેશિયલ ઇકોનોમિક ઝોનમાં સુધારો કરવા માટે પ્રોત્સાહકોનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો

એક અધિકારીએ જણાવ્યું કે, વાણિજ્ય મંત્રાલય નવા કાયદા દ્વારા સ્પેશિયલ ઇકોનોમિક ઝોનને સુધારવા માટે આયાત ડ્યુટીને સ્થગિત કરવા અને નિકાસ કરમાંથી મુક્તિ જેવા પ્રત્યક્ષ અને પરોક્ષ પ્રોત્સાહનોના યજમાનની દરખાસ્ત કરી રહ્યું છે.

આ વર્ષે કેન્દ્રીય બજેટમાં, સરકારે સ્પેશિયલ ઈકોનોમિક ઝોન્સ (SEZ) ને સંચાલિત કરતા વર્તમાન કાયદાને નવા કાયદા સાથે બદલવાની દરખાસ્ત કરી હતી જેથી રાજ્યોને ‘ડેવલપમેન્ટ ઑફ એન્ટરપ્રાઇઝ એન્ડ સર્વિસ હબ્સ’ (DESH) માં ભાગીદાર બનવા સક્ષમ બનાવી શકાય.

અધિકારીએ જણાવ્યું કે વાણિજ્ય મંત્રાલયે નવા બિલ પર નાણાં સહિત વિવિધ મંત્રાલયોના મંતવ્યો માંગ્યા છે. પ્રતિસાદ એકત્રિત કર્યા પછી, મંત્રાલય કેબિનેટની મંજૂરી લેશે અને પછી સંસદમાં નવું બિલ રજૂ કરશે.

દરખાસ્તો SEZ માં એકમ દ્વારા સ્થાનિક પ્રાપ્તિ પર IGST (સંકલિત માલ અને સેવાઓ કર) નું શૂન્ય-રેટીંગ જાળવી રાખવા જેવા પ્રોત્સાહનો પ્રદાન કરવા માંગે છે; આ ઝોનના વિકાસકર્તાઓને પરોક્ષ કર લાભો ચાલુ રાખવા; અને સ્થાનિક ટેરિફ વિસ્તારોમાં ક્લિયર કરાયેલા વપરાયેલા મૂડી માલના વેચાણ પર અવમૂલ્યનની મંજૂરી આપે છે.

આ ડેવલપમેન્ટ હબમાં અધિકૃત કામગીરી હાથ ધરતા એકમો માટે કોઈપણ પ્રકારની છૂટ વિના કોર્પોરેટ ટેક્સ રેટને 15% સુધી લંબાવવાની પણ યોજના છે.

ઉત્પાદન અને રોજગાર સર્જનને વેગ આપવા માટે રાજ્યો આ ઝોનને સહાયક પગલાં પણ આપી શકે છે.

દેશમાં નિકાસ હબ બનાવવા અને ઉત્પાદનને વેગ આપવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે 2006માં હાલનો SEZ કાયદો ઘડવામાં આવ્યો હતો. જો કે, લઘુત્તમ વૈકલ્પિક કર લાદવામાં આવ્યા પછી અને કર પ્રોત્સાહનો દૂર કરવા માટે સનસેટ કલમની રજૂઆત પછી આ ઝોન તેમની ચમક ગુમાવવા લાગ્યા.

કસ્ટમ્સ સંબંધિત જોગવાઈઓના સંદર્ભમાં આ ઝોનને વિદેશી સંસ્થાઓ તરીકે ગણવામાં આવે છે. ઉદ્યોગે કાયદા હેઠળ આપવામાં આવતા કર લાભો ચાલુ રાખવાની વારંવાર માંગણી કરી છે. SEZ માં એકમો પ્રથમ પાંચ વર્ષ માટે નિકાસ આવક પર 100% આવકવેરા મુક્તિ, આગામી પાંચ વર્ષ માટે 50% અને બીજા પાંચ વર્ષ માટે નિકાસ નફાના 50% ભોગવતા હતા.

બજેટ 2016-17માં, સરકારે જાહેરાત કરી હતી કે નવા SEZ એકમોને આવકવેરા લાભો ફક્ત તે જ એકમોને મળશે જે 31 માર્ચ, 2020 પહેલા પ્રવૃત્તિ શરૂ કરે છે.

30 જૂન, 2022 સુધીમાં, સરકારે 425 SEZ વિકાસકર્તાઓને ઔપચારિક મંજૂરીઓ આપી છે, જેમાંથી 268 કાર્યરત છે. આ ઝોને લગભગ ₹6.5 લાખ કરોડનું રોકાણ આકર્ષ્યું છે અને લગભગ 27 લાખ લોકોને રોજગારી આપી છે.

ચાલુ નાણાકીય વર્ષમાં એપ્રિલ-જૂન દરમિયાન આ ઝોનમાંથી નિકાસ 32% વધીને લગભગ ₹2.9 લાખ કરોડ થઈ હતી. તે 2020-21માં ₹7.6 લાખ કરોડની સરખામણીએ 2021-22માં લગભગ ₹10 લાખ કરોડ હતું.

2022-23નું બજેટ રજૂ કરતાં, નાણાપ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે કહ્યું હતું: “સ્પેશિયલ ઇકોનોમિક ઝોન એક્ટને નવા કાયદા સાથે બદલવામાં આવશે જે રાજ્યોને એન્ટરપ્રાઇઝ અને સર્વિસ હબના વિકાસમાં ભાગીદાર બનવા સક્ષમ બનાવશે.”

આ ઉપલબ્ધ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરનો શ્રેષ્ઠ રીતે ઉપયોગ કરવા અને નિકાસની સ્પર્ધાત્મકતા વધારવા માટે તમામ મોટા વર્તમાન અને નવા ઔદ્યોગિક વિસ્તારોને આવરી લેશે.

ટીમ બિલ્ટ ઈન્ડિયા, સૌજન્ય- ધ હિન્દુ.