ભારતમાલા પ્રોજેક્ટનો ખર્ચ લગભગ બમણો છે, જે છ વર્ષ મોડો પૂર્ણ થવાની શક્યતા છે

કેન્દ્રનો લાંબા સમયથી ચાલી રહેલો ભારતમાલા પ્રોજેક્ટ – રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગોમાં 30,000 કિલોમીટરથી વધુનો વિકાસ કરવાની મહત્વાકાંક્ષી યોજનામાં – સમય અને ખર્ચમાં વધારો જણાઈ રહ્યો છે.

અધિકૃત અહેવાલ મુજબ, પ્રોજેક્ટ FY28 માં પૂર્ણ થવાની સંભાવના છે, મૂળ સમયરેખાથી છ વર્ષનો વિલંબ. આ પ્રોજેક્ટની કિંમત પહેલાથી જ 99% વધીને રૂ. 10.63 લાખ કરોડ થઈ ગઈ છે અને તેમાં વધુ 15-20%નો વધારો થવાની તૈયારી છે.

જુલાઈ 2015માં સૌપ્રથમ જાહેરાત કરવામાં આવી હતી, આ પ્રોજેક્ટનો મૂળ 24,800 કિમી રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગો અને FY22 સુધીમાં અગાઉના રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગ વિકાસ કાર્યક્રમ હેઠળ બાકી રહેલા 10,000 કિમી હાઈવેના વિકાસ માટે દેશને રૂ. 5.35 લાખ કરોડનો ખર્ચ થવાનો અંદાજ હતો. 2015 ની ગણતરીઓ પ્રતિ કિમી રૂ. 15.52 કરોડના ખર્ચે પ્રોજેક્ટની ગણતરી કરે છે.

ICRAના તારણો પ્રોજેક્ટ માટે સમસ્યારૂપ વિસ્તાર તરીકે જમીન સંપાદન તરફ નિર્દેશ કરે છે. વધુમાં, પ્રોજેક્ટની જાહેરાત પછીના છેલ્લા સાત વર્ષમાં કુલ હાઇવે પ્રોજેક્ટના માત્ર 60% જ આપવામાં આવ્યા છે અને માર્ચ 2022 સુધીમાં પ્રોજેક્ટનો માત્ર 23% જ પૂર્ણ થયો છે.

2015 થી ખર્ચ લગભગ બમણા થવા સાથે ભંડોળ પણ એક સંભવિત અવરોધ છે. હાઇવે પ્રધાન નીતિન ગડકરીએ NHAI સાથે વધારાનું દેવું ઊભું કરવાની સંભાવના સાથે ભંડોળના માર્ગો શોધવાનો સંકેત આપ્યો છે.

NHAI FY23 માં 6,000-6,500 કિમીનો પુરસ્કાર આપશે તેવી ધારણા પર કામ કરીને, FY24 એ પ્રોજેક્ટને સંપૂર્ણ પુરસ્કાર આપવાનું સંભવિત લક્ષ્ય છે. જો કે, FY24 ચૂંટણીના વર્ષમાં પડતાં, આ પ્રોજેક્ટને FY25 તરફ ધકેલવામાં વિલંબ કરશે.

અહેવાલમાં FY23 થી 4,500-5,000 કિમી વાર્ષિક અમલીકરણની ધારણા છે, જેનાથી FY28 ને પ્રોજેક્ટના અંતિમ પૂર્ણતા બિંદુ તરીકે સુયોજિત કરે છે.

ભારતમાલા પ્રોજેક્ટ નેશનલ હાઈવે ઓથોરિટી, યુનિયન રોડ ટ્રાન્સપોર્ટ એન્ડ હાઈવે મિનિસ્ટ્રી અને નેશનલ હાઈવે અને ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ડેવલપમેન્ટ કોર્પોરેશન દ્વારા હાથ ધરવામાં આવી રહ્યો છે, જેમાં મોટાભાગનો પ્રોજેક્ટ NHAI દ્વારા હાથ ધરવામાં આવ્યો છે.

ટીમ બિલ્ટ ઈન્ડિયા, સૌજન્ય- ઈકોનોમિક ટાઈમ્સ.