દેશના ઔદ્યોગિક વિકાસની કરોડરજ્જુ એટલે દિલ્હી-મુંબઈ ઈન્ડસ્ટ્રીયલ કોરીડોર.

દિલ્હી-મુંબઈ ઉદ્યોગિક કોરિડોર ભારત સરકાર દ્વારા પ્રાયોજિત એક મોટો ઉદ્યોગિક-વિકાસ પ્રોજેક્ટ છે. એક વિશાળ ઉદ્યોગિક ક્ષેત્ર સ્થાપિત કરવાની મહત્વાકાંક્ષી યોજના છે જેમાં છ રાજ્યો આવરી લેવામાં આવે છે. આ પ્રોજેક્ટ પૂર્ણ થતાં ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને ઉદ્યોગનો મોટા પ્રમાણમાં વિસ્તરણ થશે અને રેલવે, માર્ગ, બંદર અને હવાઈ ટ્રાફિકમાં મોટો વધારો થશે. આ અંતર્ગત ભારત અને જાપાને પ્રોજેકટ ડેવલપમેન્ટ ફંડ બનાવવાનું નક્કી કર્યું છે જેની શરૂઆતમાં રૂ. 1000 કરોડ થશે. બંને સરકાર સમાન રકમનો ફાળો આપશે.

આ પ્રોજેક્ટમાં 200 ચોરસ કિ.મી.ના છ વિશાળ રોકાણ ક્ષેત્રનો સમાવેશ છે. તે દિલ્હી, પશ્ચિમ ઉત્તર પ્રદેશ, દક્ષિણ હરિયાણા, પૂર્વી રાજસ્થાન, પૂર્વી ગુજરાત, પશ્ચિમ મહારાષ્ટ્ર અને મધ્ય પ્રદેશ ઇન્દોર જેવા સાત રાજ્યોમાંથી પસાર થશે. આ કોરિડોર 2400 કિલોમીટરની લંબાઇમાં ફેલાશે. આ ઉપરાંત 5000 કિ.મી. ફીડર લાઇન મુંબઇને પશ્ચિમ બંગાળ સાથે જોડશે.

દિલ્હી મુંબઇ ઉદ્યોગિક કોરિડોર પ્રોજેક્ટ’ આંતરરાષ્ટ્રીય ઉદ્યોગોમાં રોકાણ વધારવા અને ટકાઉ વિકાસને ધ્યાનમાં રાખીને વૈશ્વિક સ્પર્ધાત્મક વાતાવરણમાં સ્થિર થઈ શકે તેવા માળખાકીય સુવિધાઓનું ઉત્પાદન કરે છે. સલાહકારોને આખા ડીએમઆઈસી ક્ષેત્ર અને 6 રાજ્યોના રોકાણના માળખા માટે એક યોજના તૈયાર કરવા આદેશ આપવામાં આવ્યો છે. આખા ક્ષેત્ર માટે એક યોજના તૈયાર કરવામાં આવી છે. મહારાષ્ટ્રના ધૌલપુરી અને અહમદનગર નજીકની સાઇટ્સ ગ્રીન ઇન્ટીગ્રેટેડ ટાઉનશીપ માટે પસંદ કરવામાં આવી છે. સૂચિત માસ્ટર પ્લાન તેમની ટિપ્પણીઓ માટે મહારાષ્ટ્ર સરકારને સુપરત કરવામાં આવ્યો છે. ઈન્દોર-અમદાવાદ અને પૂણે-નાસિક એવા બે એક્સપ્રેસ હાઇવે માટે પૂર્વ-શક્યતા અભ્યાસ બંધારણની સમીક્ષા કરવામાં આવી છે. આ સંદર્ભમાં, રાષ્ટ્રીય હાઇવે ઓથોરિટીને તેમના નિરીક્ષણ અને પ્રોજેક્ટમાં રસ માટે પણ શામેલ કરવામાં આવ્યો છે. સંભવિત યોજનાની ભલામણો અનુસાર ઉર્જા પ્રોજેક્ટ્સના વિકાસનું કામ હાથ ધરવામાં આવ્યું છે. ચાર સ્થળો (મધ્યપ્રદેશના ગુના, મહારાષ્ટ્રના ઇન્દાપુર અને વિલે-ભગત અને ગુજરાતમાં વાઘેલ) ના વિસ્તૃત પ્રોજેક્ટ અહેવાલો પૂર્ણ થયા છે. પ્રોજેક્ટ સાઇટ્સ પર વાતાવરણની અસરનો અભ્યાસ પણ સમાપ્ત થઈ ગયો છે. ગુજરાતના મહેસાણા જિલ્લાના રાજપુર-શાહપુર અને રાજસ્થાનના બાંસવાડા જિલ્લાની બગીડોરા તહસીલ માટે બે નવા ઉર્જા પ્રોજેક્ટ્સની ઓળખ કરવામાં આવી છે. આ બંને સાઇટ્સ પર સાઇટ ટ્રાયલ્સનું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે. તમામ 6 પ્રોજેક્ટ્સના સંદર્ભની મુદતની પ્રથમ તબક્કાને પર્યાવરણ અને વન મંત્રાલયની મંજૂરી મળી છે. 4 ઉર્જા પ્રોજેક્ટ માટે ગેસ પુરવઠા માટે ગેસ ઓથોરિટી ઓફ ઇન્ડિયા લિમિટેડ સાથે કરાર કરવામાં આવ્યો છે.

સૌજન્ય ભારત સરકાર